JOHANESBURG

ZLATNI GRAD

Jedna od najnovijih metropola na svetu, Johanesburg je centar novca, ideja i uspeha. Simbol je aparthejda i borbe za slobodu, ali, pre svega, Johanesburg je svetska prestonica zlata

Za dvanaest godina od otkrića zlatne žice na mestu današnjeg Johanesburga, iskopano je više zlata nego do tada u čitavim Sje­dinienim Američkim Državama. Bilo je jasno da je samo pitanje vremena kada će blato koje je dočekalo prve avanturi­ste biti zamenjeno najmoćnijim finansij­skim centrom Afrike. Najnaseljeniji grad u Južnoafričkoj Republici, Johanesburg je i drugi po naseljenosti u podsaharskoj Africi, odmah iza Lagosa.

Mapa i lokacije Johanesburga

Zlatna groznica

Istorija Johanesburga počinje 1886. godine, onoga trena kada je Džordž Voker zapeo za komad zlatne rude na svom ima­nju u Vitvotersendu. Voker tada nije znao da je naišao na mesto na kojem će biti iskopano 40 odsto sveg svetskog zlata.

Zlato se na teritoriji Južne Afrike i Johanesburga traži još od 1852. sa promen­ljivim uspehom jer su ga svi očekivali u grumenastom ili peskovitom stanju, kao na drugim sličnim nalazištima širom sve­ta. Međutim, ono je bilo tu, pod nogama, u crvenoj zemlji po kojoj su hodali, samo u drugačijem obliku. Džordžu Vokeru i njegovom prijatelju Džordžu Hanibalu je zbog ovoga trebalo dosta truda da saku­pe ljude i sredstva. Probleme su stvarale i tadašnje burske vlasti, koje su i same donekle strahovale od pronalaska zlata, jer su sumnjale da bi u slučaju njegovog otkrića teritoriju morale prepustiti moćnijim Britancima, što se kasnije i desilo.

Johanesburg

Za kratko vreme, ovu teritoriju je naselilo više od stotinu hiljada kopača. Ipak, nisu se svi obradovali zlatu. Crno stanov­ništvo je odmah porobljeno i oterano u rudnike. Zbog dragocenih nalazišta, mnogi su hteli vlast na ovom prostoru pa je došlo do sukoba, prvo sa domorodačkim stanovništvom, a onda i između samih kolonijalnih sila, u prvom redu Holandije i Britanije. lzbio je Burski rat, koji se za­vršio pobedom Britanaca, pa su u posle­ratnom periodu, od 1902, belci dominira­ti političim i javnim životom.

Panorama grada

Aparthejd

Pobeda Nacionalne stranke na izborima 1948. donela je rasističke zakone, nazva­ne "aparthejd", koji su izazvali žestoke borbe između crnog i belog stanovništva. Došlo je do snažne pobune. Najpoznatiji među borcima za prava i slobodu crnaca svakako je Nelson Mandela, koji je i prvi demokratski izabrani predsednik Juižnoafriče Republike. Pobedom Afričkog nacionalnog kongresa 1994. aparthejd je konačno propao.

U ovoj zemlji danas ima više od osamdeset procenata crnaca i deset posto belaca, dok ostatak čine Indijci i drugi Azijati. Belci uglavnom go­vore engleski i takozvani afrikans, koji su oblikovali Buri.

Drveće jakarande

Mlada metropola

Johanesburg je ogroman grad sa više od tri miliona stanovnika. Prepun je dr­veća i to najčešće drveta jakarande, koja u proleće ceo grad svojim cvetom boji u ljubičasto. Centar sa poslovnim zgrada­ma arhitektonski liči na severnoameričke gradove.

Muzej Afrike

U njemu se nalazi Muzej Afrike, najznačajniji muzej kulture i istorije Johanesburga, gde možete upoznati istoriju grada iz svih uglova. Južnije od centra se nalazi Grad zlatnog grebena, rudnik zta­ta, koji je tek skoro otvoren za turiste, jer je bio u upotrebi. Kažu da iz aviona čitav ovaj predeo na suncu sija zlatnim sjajem, jer je veliki deo rude dosta boga­te zlatom, kao jalovina odlagan i rasipan po okolini.

Muzej aparthejda

Na istom mestu se nalazi i Mu­zej aparthejda.

U zapadnom delu grada nalazi se Njuta­un; neki ga nazivaju azijskom četvrti, gde je Gandi otpočeo svoju nenasilnu borbu protiv kolonijalista i dosta je spomenika iz tog doba. Lavove možete videti u Parku lavova, a ostalu afričku faunu u gradskom zoološkom vrtu. Johanesburg je bogat ve­likim parkovima i pravim oazama mira.

Zapadnoevropski životni standardi

U jednom od zvamčnih turističkih vo­diča piše: "Johanesburg je mesto gde možete da doživite Afriku i pijete čistu vodu sa česme". Čitavo mesto je uredno i zapadni standardi u higijeni su jedino na šta ćete ovde naići. Cene u gradu su dosta niže od evropskih, a kvalitet robe i namirnica je isti ili čak i viši. Život bez automobila je jednostavno nezamisliv i zbog toga što doskoro u gradu nije bilo nikakve vrste javnog prevoza. Danas po­stoji autobuski saobraćaj, ali je i dalje glavni gradski prevoz taksi. Vozi se le­vom stranom; većinom su vozila evrop­skih marki, koje imaju svoje fabrike u Južnoafričkoj Republici. To je bio način da se zaobiđu onda­šnje sankcije Ujedinjenih nacija, uve­dene zbog aparthejda, pa je ovo dugo vremena bila jedina zemlja u kojoj se pored Nemačke proizvodio "mercedes".

Srbi u Africi

U Johanesburgu ima oko dvadeset hilja­da Srba. Epicentar njihovog okupljanja, osim srpskih restorana i klubova, jeste crkva Svetog Tome, jedini srpski hram u Africi, izgrađena 1978. godine. Nalazi se u severnom, najelitnijem delu grada, u Sa­ninghil parku. Pored crkve, postoji i škola srpskog jezika po imenu "Zavičaj". Srpski jezik, položen u ovoj školi, može da za­meni bilo koji jezik na zvaničnim svedočanstvima južnoafričkih škola.

S. O.
Stil magazin 89 – 08.09.2008.