PALIĆ

OAZA MIRA

Srbija je zemlja prirodnih bogatstava i lepota, što je svakako stavlja u red zanimljivih turističkih destinacija. Raznovrsnost reljefa je uticala na zastupljenost skoro svih vidova turizma u Srbiji. Nadaleko su poznate reke i jezera, kako po lepoti, tako i po bogatstvu flore i faune. Jedno od najpoznatijig i najprivlačnijih za turiste u Srbiji je Palićko jezero

Palićko jezero se nalazi u neposrednoj blizini Subotice, na nadmorskoj visini od 101 metra. Zauzima površinu od 4,2 kvadratna kilometra, a maksimalna dubina mu je 3,5 metra. U neposrednoj blizini su izvori mineralne vode, a mulj sa dna jezera se koristi za lečenje reumatizma.

Mapa lokacije Palićkog jezera

Istorijat Palića

Palić se prvi put spominje 1462. godine pod imenom Palij. Vremenom se formira selo koje Turci u svojoj evidenciji iz 1850. godine pominju pod imenom Paleđhaza, od kog naziva je postao današnji Palić (Palics)

Početkom XIX veka vodu Palića su koristili za kupanje, jer su analize vode pokazale da ima lekovita svojstva. Godine 1842. počinje podizanje parka po uzoru na engleske vrtove sa vijugavim stazama. Prvo banjsko kupatilo je izgrađeno 1845. godine (gostionica u kojoj su postavljene drvene kade u kojima se moglo kupati u toploj vodi). U godinama koje slede, grade se nova kupatila (lekovita, topla, hladna, blatna), gostionice ("Mala gostiona" 1852), hoteli ("Park" 1856) i brojni letnjikovci imućnijih trgovaca i veleposednika.

Palićko jezero

Posetioci su počeli da dolaze u sve većem broju. jedni u nadi da će ozdraviti, a drugi sa željom da se odmore i zabave. Na balovima i u gostionicama svirali su čuveni ciganski orkestri, organizovane su igranke i pozorišne predstave.

Mohućnosti za zabavu su bile brojne: vožnja čamcem, kuglanje, tenis, streljaštvo, tombola, izleti u okolne šume ili Suboticu i Segedin.

Velika terasa

Veliki radovi na izgradnji Palića počinju 1909. godine. Po planovima Marsela Komora i Dežea Jakaba grade se Vodotoranj, Ženski štrand, Velika terasa, Muzički paviljon, hotel "Jezero". Park se rekonstruiše u baroknom stilu. Petnaestog septembra 1912. godine, na svečanosti pored spomen-česme gradonačelnik je proglasio radove završenim. Palić je tada upoređivan sa čuvenim Karlovim Varima, Vizbadenom i Sent Moricom.

Hotel "Jezero"

Mondensko letovalište

Obala jezera je duga oko 17 kilometara. Posetioci mogu da uživaju na tri uređene plaže, 12 teniskih terena, 18 otvorenih terena za fudbal, odbojku, košarku, rukomet, mali fudbal, trim i džoging stazi, čamcima i biciklima na vodi, brod-restoranu, termalnom bazenu, letnjoj pozornici i još mnogo toga.

Palić je mondensko letovalište i banja već na prekretnici XIX i XX veka. Lice Palića je konstantno menjano, unapređivano i modernizovano mada je izbeglo iskušenje industrijalizacije. Tandem koji je ostavio neizbrisiv trag u arhitekturi grada, projektanti Komor i Jakab, podarili su Paliću prepoznatljive objekte u mađarskoj varijanti secesije sa dominantnim drvenim rezbarijama inspirisani narodnim rukotvorinama.

Vodotoranj – prepoznatljiv simbol Palića

Vodotoranj, danas simbol Palića, izgrađen je početkom XX veka kao višenamenski objekat: vodotoranj, kapija letovališta i tramvajska stanica.

Izgradnja Velike terase u stilu secesije, završena je 1911. godine, a sam objekat je u to doba bio poslastičarnica, restoran, a priređivane su i zabave i balovi. Dve velike otvorene terase krase prednju stranu objekta, sa prepoznatljivom ogradom.

Muzički paviljon

Neposredno ispred Velike terase, smešten je najmanji secesijski objekat specijalne namene – Muzički paviljon. U duhu svog doba, bio je mesto za održavanje promenadnih koncerata.

Spomen-česma

U čast završetka objekta, u gradu i na Paliću, podignuta je 1912. godine spomen-česma koja je uspešno uklopljena u, tada novoformirani, ambijent šetališta ispred Velike terase i Muzičkog paviljona uz samu obalu jezera.

Još jedan u nizu velelepnih secesijskih objekata je kupališni objekat Ženski štrand, koji je danas omiljeno sastajalište mnogih. Neizostavnu celinu Palića svakako čine i koloritne vile – letnjikovci.

U samom srcu Velikog parka, smeštena je Letnja pozornica, na kojoj se održava Međunarodni filmski festival "Palić".

Svetska baština

Područje Palića je stavljeno pod zaštitu radi očuvanja eko-sistema. Jezero pripada grupi turističkih vrednosti sa naglašenim rekreativnim svojstvima i predstavlja dobru osnovu za razvoj kupališnog, ribolovnog, izletničkog i drugih vidova turizma. Prostor jezera Ludaš je 1955. godine stavljen pod posebnu zaštitu Ramsarkom konvencijom iz Irana o konzervaciji močvara i ptica močvarica, čime je uvršteno u svetsku baštinu.

Vila Lujza

Za Ludaš je karakteristično da je prelazna ornitološka stanica velikog broja ptica, koja u različitim godišnjim dobima migriraju kroz zemlju. palićki zoo-vrt je za vreme bivše Jugoslavije bio najveći i najposećeniji u Jugoslaviji. Osim velikog broja raznovrsnih životinja, on predstavlja i jednu od najlepših botaničkih bašti sa preko 200 vrsta biljaka.

Zoološki vrt

Klima ovog područja je izrazito panonska, sa toplim letima i hladnim zimama uz malu godišnju količinu padavina. Od različitih vetrova koji dopiru do ovih područja, najčešći su severni hladni i zapadni vlažni vetrovi, a ovom klimatu odgovara stepska vegetacija.

Nedaleko od Palića nalazi se i Zobnatica, mesto čuveno po ergeli konja. Priroda tamo izgleda kao da je niko nije dirao decenijama, a usred te prirode, osim konja, videćete i nojeve – Popaja i Olivu.

Ukoliko je i vama dosta svakodnevne gradske vreve i osećate se umorno, predlažemo vikend na Palićkom jezeru, ako ni zbog čega drugog, a ono da napunite baterije.

Suzana Stanarević
Stil magazin 18 – 30.04.2007.