Dovoljno je nabrojati crkve i svetilišta, videti parkove i prelepe fasade, pa shvatiti da je Vršac grad razvijene kulture i veoma duge istorije, u kom grožđe igra važnu ulogu
U Vojvodini kažu da treba da se popnete na bundevu da biste videli "pola sveta". U južnom Banatu, doduše, bundeve nismo sreli, ali smo se sa zadovoljstvom popeli na Vršački breg, odakle puca pogled na pola Vojvodine. Okrenuti leđima prastaroj kuli, zaneseni nestvarnom pučinom nekadašnjeg mora, skoro da nismo ni primetili grad koji se "sklupčao" pod našim nogama. Onako, sa visine, na trenutak pomislite da bi mogao da stane i na dlan jedne ruke.
Mapa lokacije VršcaSa golemim prostranstvom pred sobom i planinom u zaleđu, Vršac zaista deluje manji nego što jeste. Ipak, oko pažljivog posmatrača neće se prevariti. Dovoljno je, možda, samo nabrojati crkve i svetilišta, videti parkove i fontane, prelepe fasade zgrada i aleje sa cvećem, pa shvatiti da je Vršac grad razvijene kulture i veoma duge istorije.
Najveće vinogorje na svetu
Skoro da nema istorijske epohe u kojoj Vršac nije bio nastanjen. Od Tračana, preko Skita, Kimeraca i Kelta, pa sve do moćnih Rimljana i Sarmata, svako je na obroncima Vršačkih planina nalazi pogodno tlo za rad i život. Ljudi su se bavili zemljoradnjom i stočarstvom, kasnije i trgovinom. Ipak, jedna privredna grana, začeta još u III veku p.n.e., postaće tokom vekova prepoznatljiv simbol Vršca i njegove okoline. Još od antičkih vremena, kada su Rimljani otkrili da peščane dine Vršačkih planina izuzetno pogoduju uzgoju vinove loze, pa sve do savremenog doba, proizvodnja vina osnovna je delatnost.
Najveće vinogorje na svetu
Skoro da nema istorijske epohe u kojoj Vršac nije bio nastanjen. Od Tračana, preko Skita, Kimeraca i Kelta, pa sve do moćnih Rimljana i Sarmata, svako je na obroncima Vršačkih planina nalazi pogodno tlo za rad i život. Ljudi su se bavili zemljoradnjom i stočarstvom, kasnije i trgovinom. Ipak, jedna privredna grana, začeta još u III veku p.n.e., postaće tokom vekova prepoznatljiv simbol Vršca i njegove okoline. Još od antičkih vremena, kada su Rimljani otkrili da peščane dine Vršačkih planina izuzetno pogoduju uzgoju vinove loze, pa sve do savremenog doba, proizvodnja vina osnovna je delatnost.
Pogled na grad sa Vršačkih planina O tome koliko je vinogradarstvo bilo razvijeno u srednjem veku, potvrđuje i pisani izveštaj iz 1494. godine, u kom se navodi da je ugarski kralj Ladislav platio deset i po dukata za jedno bure vršačkog vina. Sem toga što govori o nekadašnjim tržišnim prilikama, ovaj dokument je značajan i po tome što se u njemu Vršac prvi put pominje pod današnjim nazivom.
Vršački vinogradi Zahvaljujući austrijskoj carici Mariji Tereziji (1740–1780) isušene su močvare i stvorena velika prostranstva plodnog zemljišta, čime je, takođe, ubrzan razvoj. Već sredinom druge polovine XVIII veka vršački vinogradi prostiru se na više od 10.000 hektara, što ih je činilo najvećim na svetu. Uzgajalo se skoro 260 sorti vinove loze i spravljalo oko 120 vrsta kvalitetnog vina. Podaci beleže da je 1869. godine u Vršcu bilo više od hiljadu vinskih podruma, a jedan od njih, koji je švajcarski trgovac vinom Bernard Štaub gradio davne 1880. godine, postoji i danas.
Vinarija "Vinik" Iako plantaže vinove loze i dalje krase prilaze gradu, a Vršački vinogradi jesu jedan od najvećih proizvođača vina u ovom delu Evrope, vinskih podruma je znatno manje nego ranije. Vinarija "Vinik", recimo, jedina je u gradu gde se i danas može videti tehnologija pravljenja rajske kapljice, ali i mesto gde se može probati, kupiti, pa čak i besplatno dobiti unikatni "vržole", vino čudnog imena i izuzetnog ukusa.
Vrščani se hvale grožđem i vinom, a Vršač svojim stanovništvom. U gradu sa oko 35.000 stanovnika žive pripadnici čak 15 različitih naroda, koji su svoje porodično gnezdo svili u ovoj pitomini ispod brega. Žive jedni pored drugih i jedni uz druge. Imaju svoje škole i zabavišta, svoja groblja i svetilišta. Ipak, imaju i zajedničku brigu za varoš koji svi podjednako vole.
Bez obzira na to ko će vas kroz grad provesti, sa istim zadovoljstvom i ponosom pokazaće vam i katedralu Svetog Gerharda i Vladičanski dvor Eparhije banatske. Pokazaće vam i kapelu Svetog Roka i crkvu Svetog Teodora. I najmanje je sad tu važno da li su nešto gradili Nemci ili Mađari, Rumuni ili Srbi. Važno je samo da je lepo i da je pomena vredno.
Vrščani se hvale grožđem i vinom, a Vršač svojim stanovništvom. U gradu sa oko 35.000 stanovnika žive pripadnici čak 15 različitih naroda, koji su svoje porodično gnezdo svili u ovoj pitomini ispod brega. Žive jedni pored drugih i jedni uz druge. Imaju svoje škole i zabavišta, svoja groblja i svetilišta. Ipak, imaju i zajedničku brigu za varoš koji svi podjednako vole.
Bez obzira na to ko će vas kroz grad provesti, sa istim zadovoljstvom i ponosom pokazaće vam i katedralu Svetog Gerharda i Vladičanski dvor Eparhije banatske. Pokazaće vam i kapelu Svetog Roka i crkvu Svetog Teodora. I najmanje je sad tu važno da li su nešto gradili Nemci ili Mađari, Rumuni ili Srbi. Važno je samo da je lepo i da je pomena vredno.
Rimokatolička crkva Svetog GerhardaGrožđebal
Rimokatolički hram Svetog Gerharda je, recimo, županijska crkva, ali se zbog veličine i dva prelepa tornja često naziva i katedralom. Građena je u neogotičkom stilu, od 1860. do 1863. godine, i smatra se jednom od najlepših i najvećih katoličkih crkava na ovim prostorima. Sem izvanrednih vitraža, vrednih slika i zbirke crkvenih zastava, hram krase i najveće orgulje u Srbiji.
Katolička svetinja podignuta je u centru varoši, na temeljima crkve iz 1728. godine, a nedaleko od nje se smestio i Vladičanski dvor Banatske eparhije. Reč je o prelepom zdanju iz sredine XVIII veka, građenom u stilu baroka, ali je od prvobitne fasade, nažalost, malo šta ostalo.
Rimokatolički hram Svetog Gerharda je, recimo, županijska crkva, ali se zbog veličine i dva prelepa tornja često naziva i katedralom. Građena je u neogotičkom stilu, od 1860. do 1863. godine, i smatra se jednom od najlepših i najvećih katoličkih crkava na ovim prostorima. Sem izvanrednih vitraža, vrednih slika i zbirke crkvenih zastava, hram krase i najveće orgulje u Srbiji.
Katolička svetinja podignuta je u centru varoši, na temeljima crkve iz 1728. godine, a nedaleko od nje se smestio i Vladičanski dvor Banatske eparhije. Reč je o prelepom zdanju iz sredine XVIII veka, građenom u stilu baroka, ali je od prvobitne fasade, nažalost, malo šta ostalo.
Vladičanski dvor Zgrada je u više navrata rekonstruisana i prepravljana, pa se danas, prema rečima Miodraga Kaliskog, stručnog saradnika i dobrog poznavaoca zdanja, teško može i prepoznati. Ipak, vrednost i značaj ove zgrade time nisu narušeni.
Građena je u vreme vladike Jovana Georgijevića, a u svojim odajama krije bogatu riznicu crkvenih predmeta, odeždi i ikona, retke i rukopisane knjige, kao i galeriju portreta vršačkih vladika.
Građena je u vreme vladike Jovana Georgijevića, a u svojim odajama krije bogatu riznicu crkvenih predmeta, odeždi i ikona, retke i rukopisane knjige, kao i galeriju portreta vršačkih vladika.
Saborna crkva posvećena Svetom Nikolaju Preko puta Dvora nalazi se i Saborna crkva iz 1785. godine, posvećena svetom Nikolaju, oslikana freskama najboljih i najpoznatijih ikonopisaca.
Šetnju gradskim ulicama završavamo na Gradskom trgu, gde se svakog septembra, tokom Grožđebala, manifestacije posvećene berbi grožđa, okupi na hiljade posetilaca iz svih krajeva zemlje. Završavamo, a mogli smo je ovde i započeti. Svaka zgrada na trgu je, zapravo. priča za sebe. Počev od zgrade Magistrata, nekadašnje Gradske kuće, a sada zgrade Skupštine opštine, pa sve do legendarne kafane "Dva pištolja".
Šetnju gradskim ulicama završavamo na Gradskom trgu, gde se svakog septembra, tokom Grožđebala, manifestacije posvećene berbi grožđa, okupi na hiljade posetilaca iz svih krajeva zemlje. Završavamo, a mogli smo je ovde i započeti. Svaka zgrada na trgu je, zapravo. priča za sebe. Počev od zgrade Magistrata, nekadašnje Gradske kuće, a sada zgrade Skupštine opštine, pa sve do legendarne kafane "Dva pištolja".
Gradska kućaNe baš prikladno ime za jedan ugostiteljski objekat, prema rečima Milene Maksimović, saradnika Turističke organizacije Vršca, dobila je po istinitom događaju sa kraja druge decenije XIX veka. Naime, bežeći iz Rusije za Srbiju, jedne noći u njoj je prenoćio i Karađorđe. Nemajući para da plati smeštaj, zbunjenom domaćinu račun je podmirio svojim pištoljima.
U blizini Trga je i kuća Jovana Sterije Popovića, vršačkog književnika iz prve polovine XIX veka, kao i nadaleko poznata Apoteka na stepenicama. Reč je o prvoj farmaciji u gradu, nastaloj davne 1784. godine, koja i danas kao deo Narodnog muzeja u Vršcu, privlači pažnju brojnih posetilaca.
U blizini Trga je i kuća Jovana Sterije Popovića, vršačkog književnika iz prve polovine XIX veka, kao i nadaleko poznata Apoteka na stepenicama. Reč je o prvoj farmaciji u gradu, nastaloj davne 1784. godine, koja i danas kao deo Narodnog muzeja u Vršcu, privlači pažnju brojnih posetilaca.
Vlada Arsić
Press magazin 56 – 18.11.2007.
Press magazin 56 – 18.11.2007.
Нема коментара:
Постави коментар